Wczesna nauka czytania w naszym przedszkolu
Nowatorska metoda dotyczy wczesnej nauki czytania. Znajduje ona zastosowanie już u bardzo małych dzieci (2 - 3 latków). Jej autorka, dr Irena Majchrzak, socjolog z wykształcenia, wprowadziła i sprawdziła jej skuteczność najpierw w Meksyku, a od kilkunastu lat „ odimienna nauka czytania” cieszy się również w Polsce dużą popularnością.
Wg. koncepcji I. Majchrzak rozumienie słowa powinno wyprzedzać umiejętność jego odczytania, „bo to nie litery się czyta, tylko sens”. O nabyciu umiejętności czytania decydują umysł i wzrok. Dziecko od samego początku wchodzi w świat pisma jako w świat znaczeń, a nie poszczególnych liter. W swoich założeniach koncepcja pomija prawie zupełnie analizę i syntezę słuchową, a nowością jest to, że naukę rozpoczyna od imienia, które jest słowem „otwierającym świat pisma”. Jest kluczem za pomocą którego dziecko może w sposób dla siebie najłatwiejszy i najbardziej naturalny odkryć alfabetyczną strukturę pisma, czyli reakcję znaczeniową między wyrazem napisanym a słowem mówionym oraz reakcję brzmieniową między literą a fonemem.
Do niedawna w polskich przedszkolach nauka czytania rozpoczynała się bardzo intensywną pracą dopiero w tzw. „zerówce". Więc edukacja przedszkolna w tym zakresie trwała jedynie rok. Z doświadczenia wiemy, że to mało czasu, a tempo było dość duże i nie wszystkie dzieci nadążały za nim. Zaś wczesną naukę czytania rozpoczynamy już od najmłodszej grupy dzieci przedszkolnych i możemy kontynuować ją, aż do „zerówki”. Mamy więc około 4-lat nauki.
Obecnie ułatwieniem we wdrażaniu wczesnej nauki czytania jest wydany program dr I. Majchrzak pt.: „Nazywanie świata - odimienna metoda nauki czytania” i 2 książki z cyklu: „Opowieści sowy”, wg. których wprowadzamy kolejne działania edukacyjne.
Wczesne czytanie przebiega zgodnie z pewnymi etapami:
1. Akt inicjacji – wprowadzenie wizytówek z imionami dzieci. Na wizytówkach wpisujemy imiona według propozycji dzieci. Mogą być zdrobnienia. Wizytówki wypisujemy przy dziecku, objaśniając każdą napisaną literę. Następnie wizytówki rozwieszamy w sali, w miejscach wybranych przez przedszkolaków np. na szufladkach, ścianach, bokach szafek itd.
2. Ściana pełna liter – Na długiej taśmie przygotowujemy alfabet do demonstracji z literami pisanymi i drukowanymi, dużymi i małymi, który jest na stałe przymocowany do tablicy lub jednej ze ścian w sali. Alfabet uzmysławia dzieciom, że wszystkie, tak różne w brzmieniu imiona, zostały zapisane za pomocą ograniczonej liczby znaków. Dzieci w sposób spontaniczny odszukiwały litery, które są w imionach.
3. Prezentacja alfabetu – nauczycielka prezentuje wszystkie litery alfabetu duże i małe. Jedna litera na dzień. Omawia ich kształt oraz brzmienie. Dzieci sprawdzają, czy wskazana litera znajduje się w ich imieniu.
4. Targ liter- Polega na wymianie z innymi dziećmi poszczególnych liter zawartych we własnym imieniu lub nazwach wybranych do zabaw desygnatów. Ten etap jest przeplatany różnorodnymi czynnościami manualnymi, aktywizującymi dziecko i utrwalającymi poznane liter. „Targ liter” to okres różnych zabaw i gier z wykorzystaniem liter, sylab i wyrazów o prostej budowie. W czasie tych zabaw dziecko powinno kojarzyć dźwięk(głoskę) z jej zapisem graficznym (literą).
5. Gry w sylaby – Na kartkach papieru piszemy sylaby, zrazu tylko najprostsze, później bardziej skomplikowane i rozdajemy je dzieciom pytając ,, Masz słowo, czy nie masz słowa?” Komu sylaby ułożą się w słowa ten wygrywa.
6. Nazywanie świata - to ćwiczenie, które polega na przyporządkowaniu odpowiedniej nazwy do wszystkiego co znajduje się wokół nas. To zabawa, w której dzieci etykietują przedmioty w sali. Im więcej liter dziecko poznało, tym łatwiej dochodzi do rozszyfrowania znaczenia danego słowa.
Zabawa w czytanie staje się czynnikiem motywującym przedszkolaki do dalszej nauki w szkole.
Literatura
1) Arciszewska E. : Czytające przedszkolaki. Mit czy norma, Żak, Warszawa 2002r.
2) Majchrzak I. : Wprowadzanie dziecka w świat pisma. WSiP, Warszawa 1995.
3) Majchrzak I.:Nazywanie świata - odimienna metoda nauki czytania. MAC- Edukacja, 2005.
4) Majchrzak I. :Inicjacyjna funkcja imienia własnego w nauce czytania”, Edukacja w przedszkolu (1998) wrzesień.
5) Postek J.: Metoda dr Ireny Majchrzak a zmiany w interakcjach między wychowawcą i dziećmi 3-letnimi, WSiP, Warszawa 1997.