Temat kompleksowy: Powietrze-niewidzialny żywioł
- „Co to jest powietrze?” – wysłuchanie wiersza M. Strzałkowskiej jako wstęp do rozmowy kierowanej na temat powietrza, wzbudzenie zainteresowania zgłębianiem tajemnic żywiołu.
Do rozmowy może wykorzystać pytania pomocnicze: Co to jest powietrze? Jak wygląda powietrze? Jaką ma temperaturę (jest ciepłe czy zimne)? Co to znaczy „świeże powietrze”
Powietrze – to to, czym oddychamy
To szum wiatru, którego słuchamy
Powietrze to nasz oddech życia
Potrzebny do serca bicia
Przez wiatr powietrze mieszane
Zdrowe lub zatruwane
By było dla nas bezpieczne
Musimy dbać o powietrze
Tak jak wszystkie żywioły
Do życia nieodzowne
Daje ulgę i pomoc
Bywa zabójczo groźne
Latem uważać musisz
Na jego powiew gorąca
I chować głowę w cieniu
Przed upałem słońca
Zimą, gdy mroźna zima
Powiew powietrza jak lód
Uważaj byś nie zamarzł
Nie poczuł w sercu chłód
„Dwa wiatry” – zabawa ruchowo-naśladowcza, uświadomienie istnienia zmiennych mas powietrza i ich przemieszczania się w postaci zimnych i ciepłych wiatrów. Rodzic proponuje zabawę w dwa wiatry, z których jeden jest zimny, a drugi ciepły. Dziecko wcielają się na zmianę w rolę wiatrów – zimnego lub ciepłego w zależności od symbolu wskazanego przez Rodzica: słońca lub śnieżynki. Na symbol śnieżynki „zimny wiatr” dziecko naśladują zimny, porywisty powiew na głoskach „żżżżż”. symbol np. słońca, „ciepły wiatr” naśladują delikatny odgłos wiatru na głosce „szszsz”.
„Powietrze jako gaz” – zabawa badawcza, poznanie właściwości żywiołu z zastosowaniem odpowiednich określeń, doskonalenie umiejętności wnioskowania. Rodzic proponuje dzieciom wykonanie kilku doświadczeń mających na celu znalezienie odpowiedzi na pytania: Czy powietrze zajmuje miejsce? Czy powietrze waży? Jak powietrze zachowuje się pod wpływem ciepła? Czy powietrze jest widoczne? Rodzic inicjuje kącik badawczy umożliwiający obserwację i uczestnictwo w działaniach.
– pompowanie balonów (lub innych dmuchanych zabawek): po napompowaniu balonów rodzic uświadamia dzieciom, że powietrze można zamknąć w określonej przestrzeni i czuć jego objętość podczas odbijania czy ugniatania;
– ważenie powietrza: dziecko wieszają balony na prostej wadze szalkowej w stanie równowagi, rodzic przedziurawia jeden balon, dzieci obserwują, że napompowany balon waży więcej;
– badanie rozszerzania i kurczenia się powietrza pod wpływem temperatury: rodzic wkłada zgniecioną piłeczkę pingpongową do gorącej wody, a dzieci obserwują, jak piłeczka się rozprostowuje. W kolejnej próbie rodzic najpierw nakłada balon na wylot butelki i wstawia ją do gorącej wody, a dziecko obserwuje, jak balon napełnia się powietrzem. Następnie po włożeniu butelki do zimnej wody dzieci obserwują, jak balon traci objętość (powietrze kurczy się); – dmuchanie przez słomkę/długą rurkę do pojemnika z wodą: dzieci wdmuchują powietrze przez rurkę do szklanki zanurzonej do góry dnem w pojemniku z wodą, następnie zanurzają pustą butelkę w wodzie i obserwują wydobywające się bąbelki. Mogą też obserwować działanie napowietrzacza do akwarium.
Pomoce: balony, piłeczki do tenisa stołowego, naczynie z gorąca wodą, miska z wodą, kubeczki jednorazowe, słomki, taśma klejąca, butelki po napojach
- „Powietrzne skojarzenia” – zabawa dydaktyczna, ćwiczenie myślenia skojarzeniowego podczas wskazywania przedmiotów związanych z powietrzem. Rodzic prezentuje różne obrazki, także takie z obiektami związanymi z powietrzem (samolot ,balon, wentylator, piórko), oraz wypowiada dowolne słowa, wyraźnie akcentując pierwszą głoskę. Dzieci spośród prezentowanych obrazków wybierają te, które kojarzą się z powietrzem, oraz każdorazowo określają głoski w nagłosie. Następnie dzieci nazywają obrazki przedstawione na karcie pracy, określają głoskę w nagłosie ich nazw oraz kolorują obrazki związane z żywiołem powietrza.
Zagadki do zabaw z dzieckiem:
Bywa popielata,
Biała lub różowa,
Burzę zaś zwiastuje
Sinogranatowa. (chmura)
Każdy bardzo lubi,
Gdy pogodną nocą
Mrugają na niebie
I pięknie migocą. (gwiazdy)
Raz jest jak rogalik
Raz jak srebrny talerz,
A czasami w nocy
Nie widać go wcale. (księżyc)
Gdy mocno grzeje
Przez cały dzień,
Wszyscy się przed nim
Chowają w cień! (słońce)
„Powietrze nad nami” – oglądanie obrazów nieba, wspólnie z rodzicem dostrzeganie zależności wyglądu nieba od pory dnia, zjawisk atmosferycznych. Wspólnie omawiają poszczególne obrazy nieba, porządkując nowe i znane informacje.
„Niebo pełne kolorów” – praca plastyczna po wysłuchaniu wiersza T. Kubiaka „Niby obłoki”, malowanie farbami. Przed przystąpieniem do malowania dzieci słuchają wiersza T. Kubiaka i obserwują chmury za oknem.
"Niby obłoki"-wiersz
Popatrz w górę, wysoko,
przypatrz się dobrze obłokom.
Te są podobne do koni.
Kto na nich cwałuje, goni?
Inne – podobne są domom.
Kto mieszka w nich – nie wiadomo.
A jeszcze inne jak pianka,
jak bita, śnieżna śmietanka.
Nie wiemy, kto pije rano
ciepłe kakao z tą pianą…
Nagle powiało,
Wiatr! Wiatr! Domy rozwiało.
Piankę rozwiało.
Konie pognało w świat.
Tadeusz Kubiak
Każde dziecko podejmuje samodzielną decyzję, jakie niebo chce przedstawić w swojej pracy (dzienne, nocne, zachód, wschód słońca).
- „Jak czujemy powietrze?” – zabawa badawcza i słowna, określanie doznań sensorycznych związanych z temperaturą, ruchem powietrza. Dziecko wraz z rodzicem sprawdzają, co się dzieje po uruchomieniu niektórych urządzeń lub używaniu niektórych przedmiotów wykorzystujących właściwości powietrza: suszarki, wentylatora, wachlarza, zapalonej lampki, nawilżacza powietrza (np. powietrze się ociepla, oziębia, nawilża). Dziecko opisuje odczuwane doznania sensoryczne dotyczące temperatury i ruchu powietrza z zastosowaniem odpowiednich określeń stopniujących. Opisują, do czego służą przedmioty i narzędzia, ze zwróceniem uwagi na konieczność przestrzegania zasad bezpieczeństwa podczas korzystania z nich. Pomoce: suszarka, wentylator, lampka z kloszem, wachlarz.
- „Co tak pachnie?” – zagadki węchowe, rozpoznawanie i określanie zapachów. Rodzic wciela się w postać „magika od zapachów”. Proponuje dziecku podróż przez krainę zapachów. Aranżuje stacje zapachów : ziół, przypraw, kwiatów, czystości (mydła, pasty do zębów). Pod kierunkiem „magika” dziecko przemieszcza się, siada przy kolejnych stacjach i zgłębia tajemnice zapachów. Stara się opisywać doznania i określać własne preferencje w tym zakresie. Wspólnie klasyfikują zapachy jako wonie przyjemne, niemiłe czy budzące wstręt. Spośród zapachów wybierają ulubiony. Rodzic podkreśla piękno niektórych zapachów, np. kwiatów. Pomoce: aromatyczne świece, pachnące suszki, przyprawy, chusteczki, olejki eteryczne i spożywcze, świeże kwiaty
- „Pachnące wiązanki” – ćwiczenie doskonalące umiejętność liczenia i odliczania, rozmowa na temat pogody i zjawisk, jakie można zaobserwować wiosną . Rodzic wkłada do jednego wazonu kilka gałązek forsycji lub innych kwiatów. Przelicza je i do kolejnego wazonu wkłada tyle, by było o jedną gałązkę mniej. Przelicza wspólnie z dziećmi. Pyta, ile gałązek jest w drugim wazonie – mniej, więcej czy tyle samo co w poprzednim. Następnie układa kolejny bukiet, powtarzając liczenie i ustala, czy liczba kwiatów maleje, wzrasta czy jest taka sama. Z aktywną pomocą dziecko układa bukiety z coraz mniejszą liczbą kwiatów.
Dziecko wykonuje kredkami pracę plastyczną ,w której przedstawi charakterystyczne elementy wiosennej pogody . Proszę zachować wszystkie prace plastyczne dziecka. Po powrocie do przedszkola ,będziemy omawiać analizować .Stworzymy małą galerię prac.
- „Do czego jest potrzebne powietrze?” – szukanie odpowiedzi metodą burzy mózgów połączone z opracowaniem graficznej prezentacji, uświadomienie znaczenia powietrza i sposobów wykorzystywania jego właściwości przez człowieka. Rodzic pomaga dzieciom w udzielaniu trafnych odpowiedzi, nakierowując ich sposób myślenia (do oddychania dla człowieka, zwierząt i roślin; wytwarzania energii przez wiatraki, suszenia, pieczenia, podróżowania, latania, sprzątania)
- „Jak powietrze gra?” – zabawy badawcze z przedmiotami codziennego użytku, badanie właściwości powietrza umożliwiających generowanie dźwięków, wyciąganie wniosków z eksperymentów. Dziecko wraz z rodzicem badają odgłosy powietrza wydobywającego się z różnych przedmiotów: balonu, powietrznych pukawek, gwizdka, piszczałki. Mogą też badać rozchodzenie się dźwięków dzięki skonstruowaniu telefonu z kubeczków po jogurcie. Na koniec rodzic proponuje dzieciom zabawę w mówienie przez tubę. Dziecko próbuje z pomocą rodzica wyciągnąć wnioski z eksperymentów.
Proponowane zabawy przeprowadzamy z dzieckiem będąc również ich uczestnikiem, na zmianę z dzieckiem. W początkowej fazie pozwalamy dziecku wygrywać aby zachęcić je do zabawy.
Zabawa w odtwarzanie układów rytmicznych.
Rodzic wystukuje ołówkiem rytm który po wysłuchaniu dziecko powtarza.
Zaczynamy od prostych układów 2,3 elementowych i systematycznie zwiększamy ich ilość gdy dziecko bezbłędnie powtórzy wcześniejszy układ.
00, 0 0,
000, 0 0 0, 0 00, 00 0,
0000, 0 0 0 0, 00 00, 000 0,
Ćwiczenia przygotowujące dzieci do nauki czytania i pisania
Układanie klocków odpowiednio do wystukanego rytmu. Rodzic wystukuje rytm zaczynając od najłatwiejszego dla dziecka np.: 2 elementowy. Zadaniem dziecka jest ułożenie klocków zgodnie z podanym rytmem. Ważne jest aby układać klocki od strony lewej do prawej zgodnie z kierunkiem pisania.
Graficzne przedstawianie wysłuchanego rytmu. Dziecko odtwarza usłyszany rytm za pomocą kółek, kresek… To zadanie może być przeprowadzone po wcześniejszych zabawach z rytmem.
Wyodrębnianie samogłosek na początku wyrazu. Podajemy dziecku propozycje wyrazów dziecko odgaduje samogłoskę na początku. Za każde dobrze wykonane zadanie dostaje nagrodę. Jako nagrody przygotowujemy np. kasztany, guziki, klocki, chrupki… np.: Ola - O, Ala - A, oko, ucho, Ela…
Wyodrębnianie spółgłosek na początku wyrazów. Podobnie jak w poprzednim zadaniu tylko wyrazy zaczynają się spółgłoską np.: kot, foka, ser, mak, rak…
Wyodrębnianie samogłosek i spółgłosek na końcu wyrazów. Podajemy dziecku propozycje wyrazów, w których ma podać ostatnią głoskę. Samogłoski na końcu wyrazów można wydłużać i w ten sposób ułatwić dziecku jej wyodrębnienie. Nie wydłużamy spółgłosek gdyż mają tzw. przygłos.
Wyodrębnianie głosek w słowach, ( analiza głoskowa;słuchowe wybrzmiewanie głosek w słowach) zaczynając od wyrazów dwugłoskowych np.: ma, ta, ul, As…., następnie trzygłoskowych np. Ewa, osa, Ola, but kot, etc., czterogłoskowych : tata, mama, sowa, koty, domy etc.